مارا دنبال کنید : 

تصویر هدر ویونا

نقشه راه مدیریت دانش (2)

نقشه راه مدیریت دانش در سازمان هوا فضای آمریکا

سازمان هوا فضای آمریکا یکی از سازمان‌های مطرح و پیشگام در زمینه اجرای پروژه‌های مدیریت دانش در سازمان‌های نظامی وابسته است. سازمان مزبور هم اکنون یک از سازمان‌های موفق و صاحبنظر در پیاده‌سازی مدیریت دانش می باشد که تجربیات ارزنده ای در این زمینه دارد. این سازمان با همکاری نیروی هوایی آمریکا در سال 2002 میلادی در قالب یک گزارش، یک نقشه راه جت پیاده‌سازی مدیریت دانش ارائه داد و در آن گزارش تجربیات چند ساله خود را نیز منتشر کرد. نقشه راه ارائه شده شامل چهار مرحله اصلی می باشد. جزئیات مراحل شامل موارد زیر است:</br>

مرحله اول: ارزیابی زیر ساخت‌های سازمان

  • ارزیابی زیر ساخت‌های مدیریت دانش در سازمان؛
  • قرار دادن درست جایگاه مدیریت دانش در استراتژی سازمان.

ورودی در این مرحله برنامه استراتژیک سازمان، بررسی فرآیندهای سازمان و محک زنی مدیریت دانش با ساتفاده از تجربیات موفق است. خروجی مورد انتظار مدیریت دانش در برنامه استراتژیک سازمان با استفاده از ورودی‌های این مرحله می باشد. البته می بایست زیر ساخت‌های مدیری دانش انجام گردد و سپس با تعریف دانش سازمانی موجود و با در نظر گرفتن چشم انداز و برنامه استراتژیک سازمان جایگاه استراتژیک مدیریت دانش را تعریف و تعیین نمود.

مرحله دوم: تجزیه و تحلیل، طراحی و توسعه سیستم مدیریت دانش در سازمان

  • طراحی چارچوب مدیریت دانش برای سازمان؛
  • ممیزی دارائیها و فرآیندهای دانشی موجود در سازمان؛
  • تهیه برنامه کاری مدیریت دانش؛
  • ایجاد و توسعه سیستم مدیریت دانش.

ورودی این مرحله، خروجی مرحله اول است. در حقیقت با استفاده از برنامه استراتژیک سازمان، دانش موجود و تکنولوژی تعریف شده برای مدیریت دانش، این مرحله آغاز می شود. خروجی این مرحله نیز با توجه به مراحل آن شامل موارد زیر است:

ارزیابی اولیه مدیریت دانش و ممیزی آن، شناخت نقاط قوت و ضعف مدیریت دانش، تهیه برنامه استراتژیک مدیریت دانش، انتخاب مدل اندازه‌گیری عملکرد، تهیه یک برنامه عملیاتی و کاری برای مدیریت دانش، ایجاد تیم پیاده‌سازی مدیریت دانششامل نقش افراد تیم و مدیر ارشد دانش، ایجاد انجمن‌های کاری، برنامه کسب و فراگیری تکنولوژی‌های مورد نیاز، طراحی و توسعه سیستم مدیریت دانش به صورت آزمایشی، توسعه سیستم مدیریت دانش و طراحی سیستم‌های کنترل عملکرد سیستم.

مرحله سوم: گسترش سیستم مدیریت دانش

این مرحله بیش‌تر به توسعه سیستم طراحی شده و ایجاد مکانیزم‌های نگهداری و پشتیبانی از سیستم تکیه دارد.

  • گسترش سیستم به کل سازمان با ساتفاده از نتایج اولیه و تست سیستم؛
  • مدیریت تغییر سازمان شامل فرهنگ، تغییر سیستم پاداش‌دهی کارکنان و مدیریت تغییر ساختار.

مرحله چهارم: ارزیابی عملکرد سیستم مدیریت دانش

مرحله اخر در این نقشه، به ارزیابی عملکرد سیستم طراحی شده با استفاده از مدل‌های اندازه گیری عملکرد و اندازه گیری ROI، یا نرخ بازگشت سرمایه، ثبت نتایج و استفاده برای شرو مجدد و نهایتا تکرار دوباره مرحله اول را آغاز کرد. در حقیقت این چرخه تا رسیدن به سطح عملکرد مناسب می تواند تکرار شود.

نقشه راه مدیریت دانش (1)

مطالعه موردی: مرکز کیفیت بهره‌وری آمریکا (APQC[1])</br>

مرکز کیفیت و بهره‌وری آمریکا یکی از مراکز پیش گام در مدیریت دانش است که علاوه بر ارائه راه حل برای مدیریت دانش، هر ساله نیز آماری از سازمانهای موفق دیگر و نتایج حاصله آن‌ها منتشر می کند. این مرکز با مطالعه سازمانهای موفق و بررسی تجربیات آن‌ها در طی چند سال، نهایتاً در سال ۲۰۰۱ میلادی، برای پیاده‌سازی مدیریت دانش یک نقشه راه پیشنهاد کرد. این نقشه پنج مرحله برای فرآیند پیاده‌سازی مدیریت دانش ارائه کرده است و مراحل ارائه شده در زیر اشاره شده است.

مرحله اول: شروع در این مرحله به نقطه شروع اشاره می کند. اینکه مدیریت دانش یک سفر است و در این سفر شما به عنوان پیاده ساز مدیریت دانش در سازمان در کجا قرار گرفته اید و نقطه شروع سفر کجاست. در حقیقت این مرحله با فرهنگ سازی و ایجاد جایگاه مدیریت دانش در سازمان همراه است که می تواند شامل فعالیت‌های کلیدی زیر باشد:

1- ایجاد مفاهیم و ارائه مثال‌های واقعی از مدیریت دانش برای کارکنان سازمان؛

2- تعریف نقش دیگران و جستجو برای افراد در جهت پشتیبانی و توسعه مدیریت دانش؛

3- جستجو برای روزنه ای مناسب در سازمان جهت معرفی مزایای مدیریت دانش و نقطه شروع؛

4- سرمایه گذاری بر روی ابزارهای تکنولوژی و فهرست کردن آن‌ها برای واحد IT؛

مرحله دوم:
توسعه استراتژی این مرحله جهت تدوین استراتژی مدیریت دانش و متناسب کردن ان با مدل کسب‌و‌کار و استراتژی سازمان است. فعالیت‌های کلیدی در این مرحله شامل موارد زیر است:

  • شکل دهی یک فعالیت فوری برای مدیریت دانش: این فعالیت برای تیم مدیریت دانش تعریف شده و جهت شناسایی مجموعه ای استاندارد از روشهای مناسب برای استفاده در اقدامات اولیه پروژه آزمایشی مدیریت دانش است؛
  • انتخاب مجموعه فعالیت‌های اغازین برای کار بر روی پروژه آزمایشی؛
  • یافتن منابعی برای پشتیبانی اجرایی پروژه آزمایشی: این منایع شامل کارکنان کاهر و تکنولوژیهای مناسب است.


مرحله سوم: طراحی و اجرای فعالیت‌های ابتدایی مدیریت دانش در پروژه آزمایشی این مرحله شامل هدایت موفقیت آمیز پروژه آزمایشی، مشاهده عینی از عملکرد استراتژی‌های تدوین شده با استفاده از تکنیکهای اندازه گیری عملکرد و نهایتاً ثبت تجربیات است.

مرحله چهارم: بسط سیستم و پشتیبانی این مرحله بسط دادن اقدامات آغازین دیرین دانش به سایر بخش‌های سازمان، توسعه فعالیت‌ها و اقدامات دیگر و پشتیبانی از سیستم است.

مرحله پنچم: رسمی کردن و به رسمیت شناختن مدیریت دانش آخرین مرحله از سفر یکپارچه کردن و یکی کردن مدیریت دانش با استراتژی سازمان، تعریف مجدد آن به همراه ساختار جدید سازمان و ارزیابی مجدد عملکرد سازمان براساس استراتژی مدیریت

دانش است. فعالیت‌های کلیدی در این مرحله عبارتند از:

  • جا سازی و قراردادن فرآیندهای مدیریت دانش در مدل فرآیندی سازمان؛
  • نتظیم مجدد بودجه بر اساس ساختار تغییر یافته مناسب؛
  • دیده بانی و بازبینی از صحیح بودن مدیریت دانش و خط و مشی آن
  • ارزیابی عملکرد مدیریت دانش به همراه شناسایی و تشخیص استراتژی مناسب برای مدیریت دانش؛
  • برابر کردن چارچوب عملی مدیریت دانش با مکانیزمهای کنترل داخلی سیاستهای مدیریت دانش قادر به پاسخگویی نیازهای سازمان را داشته و در راستای آن تعریف شوند.

ادامه دادن به سفرمدیریت دانش نیازمند سرمایه گذاری زیاد به زمان و پول دارد. در این سفر نقش رهبری و همکاری افراد سازمان بسیار مهم است. لذا می بایست مدیریت دانش به طور پویا نیازهای دانشی را شناسایی و سیاستهای مناسب برای پاسخگویی به تقاضا داشته باشد.

American Productivity & Quality Center

[1]. American Productivity & Quality Center